فکر خلاقانه یا کار خلاقانه ؟

 

فکر خلاقانه یا کار خلاقانه

حتما درباره خلاقیت و اینکه خلاقیت چیست و چه کسانی خلاق هستند و اصولا خلاقیت چه ویژگیهایی دارد  مطالب زیادی را خوانده اید من در اینجا نمیخواهم درباره این موضوع صحبت کنم میخواهم توجه شما را به عنوان یک مدیر مجموعه آموزشی یا مربی به این مساله جلب کنم که خلاقیت با توجه به نوع کارکرد و ماهیت اصلی آن یک نوع روش اجرایی است که به صورت کلی  که به دو بخش تقسیم میشود که اکثر آدمها و آنهایی که به امر آموزش هنر کودکان مبادرت می ورزند فقط به یک جنبه آن که آن هم بحث کار عملی خلاقانه است توجه دارندو کمتر به بخش اصلی خلاقیت یعنی پرورش ذهن وفکر خلاق است توجه میکنند .در این مطلب به صورت خلاصه به این موضوع می پردازم و از شما همکاران و اولیای گرامی در خواست میکنم با تامل بیشتر و تحقیق بیشتری روی این موضوع بسیار مهم تمرکز کنید. شرح در ادامه مطالب بخوانید. علیرضا قالیجاری (مهربان )  شما عضو خانواده بزرگ هنر کودکان خواهید شد فقط روی لینک کانل ما و صفحه اینستاگرام ما  کلیک کنید  کانال تلگرام ما   صفحه اینستا گرام ما

تمرکز اکثر مربیان بر روی کار عملی خلاقانه  است در صورتی که تا یک کودک ذهن خلاق نداشته باشد و پرورش داده نشود کار خلاقانه او یا بی هدف خواهد بود و یا اینکه برداشت ذهنی مناسبی برای تداوم آن نخواهد داشت وقتی شما روی فکر خلاقانه کودک کار کنید او با همین فکر خلاقانه زندگی خودش را طراحی میکند و تاثیر این پرورش ذهن در تمام زندگی او نمود پیدا خواهد کرد  

نمیخواهم کار عملی را نفی و یا کم اهمیت نشان دهم میخواهم شما به اولویت ها توجه کنید اولویت هایی در آموزش کودکان هست که معمولا به فراموشی سپرده میشود مثلا اینکه یک کودک با چه شرایط روحی وارد کلاس میشود بایستی برای مربی او اهمیت داشته باشد وقتی یک کودک در شرایط روحی مناسبی باشد قدرت فراگیریش بالا میرود ،یا اینکه کودک تا چه اندازه به شما و گفته های شما باوردارد . واقعا آیا تا بحال به این موضوع فکر کرده اید و یا اینکه بررسی کرده اید که کودک به چه اندازه به گفته های شما گرایش دارد و برایش مهم است .

دنیای هنر کودکان از این حیث بسیار حساستر است چون ارتباط مستقیم با روح و عاطفه کودک دارد وقتی شما با ذهن کودک ارتباط برقرار کنید و تلاش کنید خلاقیت اورا تقویت کنید کودک به مرور در یک جریان  تقویت ذهن قرار میگیرد و آنگاه خود نیز به این تقویت کمک خواهد کرد .

در یکی از آموزش های من با تعدادی از بچه ها از آنها خواستم بهترین چیز (وسیله ) که در منزل دارند (هرچیز میتواند باشد ) و با آن احساس خوبی دارند را انتخاب کنند و جلسه بعد برای من نام ببرند کودکان در جلسه بعد هر کدام چیزی را نام بردند و دلیل احساس خوب خودشان را نسبت به آن وسیله بیان کردند مثلا یکی از گلدانی که مادر بزرگ برای او آورده بود نام برد ودیگری از متکایی که شبها حتم روی آن باید بخوابد یکی دیگر از بچه ها از تابلویی که مادرش ازجهره او کشیده نام برد و.. و هر کدام چیزی را نام بردند و دلیل خودشان را بیان کردند حال این تمرین چه تاثیری روی کودکان گذاشت؟ اول اینکه کودکان نسبت به وسایل و امکاناتی که دارند مسئولیت پذیر می شوند  دوما از آن وسایل  به خوبی نگهداری میکنند سوما من باعث شدم حس عاطفی و احساسی آنها تحریک شود و بچه ها با نگاه خاص تری به وسایل و امکانات بنگرند و چهارم زمینه را برای مرحله بعد آغاز کردم

مرحله بعد

بعد از جریان وسیله با احساس در منزل از کودکان خواستم حال برای آن وسیله کاری را فکر کنند و بعد بتوانند برای او انجام دهند. توضیح دادم که وقتی یک وسیله میتواند شما را خوشحال کند شما برای خوشحالی او چکار میتوانید انجام دهید ؟ ( یک توضیح اینکه من به سراغ آدمها و ارتباط کودکان با آنها نرفتم چون خیلی کلیشه ای و بارها کودکان این موضوع را به روشهای درست و غلط شنیده اند)

هر کودک به فکر و تامل در باره کاری که میتواند برای وسیله اش  انجام دهد پرداخت و من از آنها فقط خواستم ذهنیتشون را به من بگویند هر کدام از بچه ها چیزی گفتند و هدف من این بود که ضمن تقویت ذهن کودک خودش را در محیط آزاد ببیند و از ابراز نظر و فکر ترس نداشته باشد (شاید بیش از 50 درصد خلاقیت و کار خلاقانه کودکان بخاطر ترس از تمسخر دیگران اجرا و انجام نمیشود )

پس قرار را بر این بگذاریم تا برای خلاقیت اول روی فکر خلاقانه کار کنیم چون مطمنا تاثیر بسیار بیشتری در کار عملی کودکان دارد .

 درتمرین بالا که مطمنا اولین تمرین من با کودکان نبود و زمینه های این کار از قبل به صورت گفتاری و رفتاری انجام شده بود . من در ارتباط با خلاقیت و پرورش ذهن خلاق کودکان از کوچکترین ابزار و موضوعی استفاده میکردم از نوع گفتار بچه ها گرفته تا نوع لباس پوشیدن آنها برای من موضوعاتی بودند که باعث میشد ذهن کودک را در گیر خلاقیت کنم .

در یکی از تمرینات از بچه ها خواستم در باره لباشی که پوشیده اند خوب فکر کنندکه این لباس اگر رنگها و فرمهای روی آن تغییر میکرد دوست داشتن چه رنگی و چه شکلی شود آنها میتوانستند در لباس حذف و اضافه کنند جای رنگها و شکلهای لباس را تغییر دهند و ... یک آینه قدی در کلاس بود که بچه ها خودشان را در آینده می دیدند و در باره لباس فکر میکردند و سپس کار عملی طراحی یک لباس جدید متناسب با همان لباسی که به تن داشتند (کار عملی نقاشی )و تصور کنید چه کارهای جالب و خلاقانه ای شکل گرفت

حال به چند اصل در پرورش ذهن خلاق کودکان اشاره میکنم  اول خود مربی که با چه رویکرد و با چه  نگرشی و به چه اندازه تفکر خلاق وارد کلاس میشود قطعا انتظار ندارید که مربی خلاق و ذهن خلاق نداشته باشد ولی از کودکان خلاقیت بخواهد . از این رو وقتی مربی با مطالعه و داری بینش و ذهن خلاق باشد میتواند بر کودکان تاثیر بگذارد البته این به همینجا ختم نمیشود چرا که وقتی مربی همه این پارامترهای ذهن خلاق را داشت یک مشکل اساسی در پیش رو دارد و آن این است که اولیا کودکان درکی از این نوع خلاقیت ندارند خیلی از همکاران مربی خلاق به من ایمیل یا پیام میدهند که خانوده ها از نوع کار خلاقانه کلاس راضی نیستند و فقط میخواهند کودکشان نقاشی کند همین و بس . 

که باید برای این معضل فکر و چاره ای اندیشید که من پیشنهاد میکنم با برگزاری جلسات توجیهی برای خانواده ها آنها را باین مساله آشنا کنند .

محیط منفی و پر تنش بر خلاقیت تاثیر منفی میگذارد چرا که در محیطی که کودک نتواند راحت باشد تاثیر آموزش پرورش ذهن ویا کار عملی بی اثرخواهد بود در چنین محیط هایی کودک خیلی زود خسته و عصبی میشود  همیشه نگران است و.. از خصوصیات چنین محیط هایی میتوان کوچک بودن برای تعداد  کودکان – وجود سرو صداها- تردد افراد متفرقه – نبودن امکانات مناسب برای کودکان و... نام برد

به عکس محیط هایی که بر خلاف این خصوصیات منفی دارای فضای مناسبی باشند کودک بیشتر و بهتر می آموزد رشد میکند و بیشتر دوست دارد در آن محیط با هم سالان خود فعالیت های مختلف انجام دهد .

بعد میرسیم به خود باوری در کودک که آنها میتوانند خلاق باشند مربی با تمرین این که بچه ها بگویند میتوانیم و این حس خود باوری را در آنها تقویت کنیم باعث میشود یک کودک درک کند که واقعا میتواند و این برای خلاقیت عملی یک امر ضروری است.

در دنیای هنرکودکان رسیدن به ذهن خلاق و تقویت حس اینکه یک کودک میتواند خلاق باشد یک ضرورت هنری است که متاسفانه خیلی به این مسائل توجه نمی شود بعضی از مراکز آموزش کلاسهای خلاقیت کودک را دارند ولی شما بعد از یک دوره سه ماهه  می بیند که حاصل این مدت فقط پرشدن اوقات فراغت کودکان بود و نتیجه ای ماموس از خلاقیت در کودکان دیده نمیشود .

پیشنهاد میکنم در آموزش خلاقیت اول از پرورش ذهن خلاق شروع کنید  یعنی چند جلسه را به تمرینات خاص برای این کار اختصاص دهید و چند دقیقه آخر کلاس کار عملی با بچه ها انجام دهید  به مرور از زمان پرورش ذهن بکاهید و به زمان کار عملی اختصاص دهید تا هم به بحث اول بپردازید و هم وقت برای کار عملی و خلاقانه ایجاد شود

توجه داشته باشید خلاقیت یک امر ذاتی نیست بلکه یک روش درست و اصولی است که کودک با توجه به دانسته های خود به دنبال پیدا کردن یک راه حل ، ایده یا فکر جدید خواهد بود. از این رو تمرکز روی پرورش ذهن و اینکه چطور میتوان از دانسته ها به صورت یک ایده و خلاقیت استفاده کرد موضوعی است که من به آن اشاره کردم   

راه کارهای پیشنهادی

1-   موسیقی میتواند به شما در پرورش ذهن کودکان کمک کند  با تمرکز و شنیده موسیقی های مختلف (ترکیب صداهای رودخانه باد جنگل و پرندگان ) قدرت تصویر ذهنی کودکان بالا خواهد رفت .

2-   داستان سرایی و نقل ادامه داستان توست کودک : با این تمرین کودکان از قدرت تجسم و ذهن خود بهر میگیرند و سعی میکنند داستان را به گونه ای که دوست دارند تمام کنند

3-   تجسم دو بعدی و سه بعدی : دراین تمرین که شرح کامل آن در قسمت مجسمه سازی کودکان در همین وبلاگ آماده است شما با استفاده از یک کاغذ ساده و چند تا و برش حس سه بعدی را به کودکان آموزش میدهید این کار باعث میشود کودک احساس کند که خلاقیت بسیار ساده است و میتواند از پس آن برآید .

4-   تمریناتی که در شرح این موضوع به آن اشاره شد از قبیل طرح لباس و  نمونه هایی از این قبیل میتواند ذهن کودک را خلاق کند و .....

در پایان امیدوارم با توجه به این موضوع با تامل بیشتر به کار خلاقانه کودکان بپردازید

یک خبر

درچند روز  آینده روش جدید  تدریس کلاس تابستانی برای اولین بار در ایران با توجه به متد روز دنیا در این وبلاگ قرار خواهم داد و امیدوارم از آن لذت ببرید